Bağırsaq və beyin arasında çox güclü və qarşılıqlı əlaqə var. Bu əlaqə “bağırsaq-beyin oxu” adlanır və sinir, hormonal və immun sistem vasitəsilə işləyir.
Foodinfo.az xəbər verir ki, son elmi araşdırmalar göstərir ki, bağırsaq sağlamlığı beyin sağlamlığına birbaşa təsir edir.
Bağırsaq və beynin necə birlikdə işlədiyini anlamaq üçün əsas məqamlar:
1. Vagus siniri – əsas rabitə kanalı
Vagus siniri beyini birbaşa bağırsaqlara bağlayan əsas sinirdir. Bağırsaqda baş verən hər dəyişiklik bu sinir vasitəsilə beyinə ötürülür.
2. Kimyəvi xəbərçilər (neurotransmitterlər)
Serotoninin (xoşbəxtlik hormonu) təxminən 90%-i bağırsaqda istehsal olunur. Bu o deməkdir ki, bağırsağın sağlamlığı əhval-ruhiyyəyə, stresə, depressiyaya birbaşa təsir edir.
3. Bağırsaq mikrobiomu – görünməz beyin köməkçisi
Bağırsaqda yaşayan yaxşı bakteriyalar yalnız həzmi tənzimləmir, həm də beyin fəaliyyətinə təsir edir. Onlar neyrotransmitterlər və iltihab əleyhinə maddələr istehsal edərək beyinin sağlam işləməsinə kömək edir.
4. Stressin bağırsağa təsiri
Stress, qorxu və həyəcan kimi emosiyalar bağırsağın fəaliyyətinə mənfi təsir göstərir (məsələn, ishal və ya qəbizlik yarada bilər).
Eləcə də, uzunmüddətli stres bağırsaq bakteriyalarının balansını poza bilər.
5. Bağırsaq sağlamlığı beyin xəstəliklərini önləyə bilər
Parkinson, Alzheymer, depressiya kimi bir çox nevroloji və psixi pozğunluqlarda bağırsaq mikrobiomu mühüm rol oynayır. Sağlam bağırsaq beyindəki iltihabi reaksiyaları azaldır və zehni funksiyaları qoruyur.
Niyə bu əlaqə vacibdir?
- Əhvalın stabilliyi, diqqət və yaddaş funksiyaları üçün vacibdir
- Yuxu keyfiyyətinə, enerjiyə və ümumi psixoloji rifaha təsir edir
- Həzm sistemi və sinir sistemi birlikdə işlədiyi üçün biri pozularsa, digəri də təsirlənir.
Beyin və bağırsaq əlaqəsini gücləndirmək üçün nə etmək olar?
1. Probiotiklərlə zəngin qidalar yemək: qatıq, kəsmik, turşular.
2. Prebiotik qidalar istehlak etmək: banan, sarımsaq, soğan, yulaf.
3. Stressi azaltmaq: meditasiya, nəfəs məşqləri və gəzinti kömək edir.
4. Şəkərli və işlənmiş qidalardan uzaq durmaq.
5. Kifayət qədər su içmək və liflə zəngin qidalanmaq
