Qalyan hələ də bir çoxları tərəfindən “yüngül” və təhlükəsiz alternativ kimi qiymətləndirilsə də, yeni araşdırmalar onun siqaretdən daha təhlükəli olduğunu göstərir. Foodinfo.az Sports.kz-ə istinadən xəbər verir ki, 2025-ci ildə aparılan geniş tədqiqatlar göstərir ki, qalyan bir neçə həyati orqana sistemli zərər vurur.

Onkoloji təhlükə ön plana çıxır: qalyan ağciyər, qida borusu, mədə və sidik kisəsi xərçənginin riskini artırır. Hətta “yalnız bayram günləri” və ya “gecələr” qalyan çəkənlər də bu riskdən sığortalanmır. Ürək-damar sistemi də ciddi zərər görür; damar endotelinin funksiyası pisləşir, qan dövranı azalır və iltihab artır. Bu isə ateroskleroz, infarkt və insultlara yol açan ilkin mərhələdir.

Metabolizm də təsirsiz qalmır: qalyan şəkər xəstəliyi və metabolik sindrom riskini artırır, qanda qlükoza səviyyəsi yüksəlir, iltihab artır və yağ mübadiləsi pozulur. Kişilərdə sperma hərəkətliliyi azalır, həm kişilərdə, həm də qadınlarda hormon balansı və fertilite zəifləyir. Tədqiqatlar göstərir ki, qalyan bütün dünyada, müxtəlif mədəniyyət və regionlarda eyni zərərləri göstərir.

Bir 45 dəqiqəlik qalyan sessiyası 40–50 siqaretə bərabər duman yaradır, nikotin isə 1–2 siqaretə bərabər pik səviyyəyə çatır. Davamlı istifadə zamanı gündəlik nikotin qəbulunun 7–13 siqaret ekvivalenti olduğu müşahidə edilir. Kömürdən çıxan karbon monoksid və zərərli hissəciklər onu siqaretdən daha təhlükəli edə bilər.

Mütəxəssislər vurğulayır ki, qalyan “yumşaq” deyil, sadəcə fərqli mexanizmə malikdir, amma sağlamlığa eyni dərəcədə zərərlidir. Yeni araşdırmalar 2025-ci ildə “təhlükəsiz duman” mifini tamamilə dağıdır.