Beyin fəaliyyətini güclü saxlamaq üçün düzgün qidalanma əsas şərtlərdən biri hesab olunur. Bəzi qidaların uzunmüddətli istehlakının yaddaşa, diqqətə və ümumi beyin funksiyalarına mənfi təsir göstərdiyi bilinir.
Foodinfo.az beynə ən çox zərər vuran qidaları təqdim edir:
1. Şəkərli qidalar və içkilər
Çoxlu şəkər qəbulu insulin müqavimətini artırır və beyin hüceyrələrinin enerji istifadəsini zəiflədir. Nəticədə yaddaş zəifləməsi və diqqət pozuntuları yaranır. Araşdırmalar yüksək şəkərin beyin dumanı (brain fog) yaratdığını göstərir.
2. Trans yağlar və fast-food məhsulları
Süni trans yağlar (marqarin, paketlənmiş şirniyyatlar, qızardılmış fast-food) beyin hüceyrələri arasındakı əlaqəni zəiflədir. Bu yağların uzunmüddətli istehlakı yaddaş pozuntuları, öyrənmə çətinliyi və hətta depressiya riskini artırır.
3. Emal olunmuş ətlər
Sosiska, kolbasa və digər emal olunmuş ətlərdəki nitrit və nitratlar beynin oksigenlə təminatını azalda bilər. Bundan əlavə bu qidalar sinir sisteminə yük salır və neyrodegenerativ xəstəliklərin riskini artırır.
4. Həddindən artıq duz
Yüksək duz qəbulu qan təzyiqini artıraraq beyin damarlarına mənfi təsir edir. Damarların daralması beynə gedən qan axınını zəiflədir və nəticədə yaddaş və öyrənmə funksiyaları pisləşdirir.
5. Süni şirinləşdiricilər
Aspartam və digər süni şirinləşdiricilər uzun müddət çox qəbul edildikdə beyin kimyasını dəyişə və narahatlıq, yuxusuzluq, baş ağrısı kimi simptomlara səbəb ola bilər.
6. Çox yağlı və həddindən artıq qızardılmış qidalar
Bu tip qidalar hüceyrə səviyyəsində oksidləşmə və iltihabı artırır. Uzunmüddətli istehlak beynin yaşlanmasını sürətləndirir.
7. Alkoqol
Həddindən artıq qəbul beynin yaddaş mərkəzlərinə zərər verir və neyronların fəaliyyətini zəiflədir. Alkoqol həmçinin B vitaminlərinin sorulmasını azaldır ki, bu da beyin sağlamlığı üçün çox vacibdir.
Beynin sağlam qalması üçün qidalanmada balans qorunmalı, təzə meyvə-tərəvəz, sağlam yağlar (omeqa-3), tam taxıllar və zülal mənbələri üstünlük təşkil etməlidir. Zərərli qidaların isə gündəlik rasionda minimuma endirilməsi tövsiyə olunur.
