
A vitamini orqanizmin normal fəaliyyəti üçün həyati əhəmiyyət daşıyan, yağda həll olan bir vitamindir. Görmə, immun sisteminin gücləndirilməsi, dəri və hüceyrə yenilənməsi kimi mühüm funksiyalarda iştirak edir.
Foodinfo.az xəbər verir ki, A vitamini iki əsas formada olur:
1. Preform A vitamini heyvan mənşəli qidalarda (retinol)
2. Provitamin A bitki mənşəli qidalarda (beta-karotin) orqanizm tərəfindən A vitamininə çevrilir.
Heyvan mənşəli qidalarda A vitamini:
1. Mal və quzu qaraciyəri
Ən zəngin A vitamini mənbəyidir. Bir porsiya qaraciyər bir neçə günlük A vitamini ehtiyacını qarşılayır.
2. Yumurta sarısı
A vitamininin yaxşı mənbəyidir. Xüsusilə təbii yemlərlə qidalanan toyuqların yumurtası daha zəngin olur.
3. Süd və süd məhsulları
Süd, pendir, qatıq və kərə yağı müəyyən miqdarda A vitamini ehtiva edir.
4. Balıq yağı
Təbii A vitamini ilə yanaşı D vitamini ilə də zəngindir.
5. Balıq əti (somon, skumbriya və s.)
A vitamini ilə yanaşı, omeqa-3 yağ turşuları da ehtiva edir.
Bitki mənşəli qidalarda Beta-Karotin (Provitamin A):
1. Yerkökü
Beta-karotinin ən tanınmış mənbələrindəndir. Rəngi nə qədər tünd olarsa, tərkibində bir o qədər çox A vitamini var.
2. Şirin kartof
Xüsusilə narıncı və bənövşəyi növləri A vitamini ilə zəngindir.
3. Balqabaq
Həm dadlı, həm də A vitamini və liflə zəngin bir tərəvəzdir.
4. Qırmızı bibər
C vitamini ilə yanaşı, beta-karotin də ehtiva edir.
5. Tünd yaşıl yarpaqlı tərəvəzlər (ispanaq, kələm, şalğam yarpağı və s.)
Gözə görünməsə də, bu tərəvəzlərdə çoxlu miqdarda beta-karotin var.
6. Manqo, qovun, ərik, portağal və digər sarı rəngli meyvələr də A vitamininin bitki mənbələridir.
A vitamini artıqlığı orqanizm üçün zərərlidir, xüsusilə əlavələr şəklində qəbul edildikdə. Gündəlik ehtiyac yetkin insan üçün təxminən 700–900 mikroqram civarındadır.
Təbii qidalardan əldə edilən A vitamini toksik deyil, lakin yüksək dozada əlavələr qaraciyər zədələnməsi və digər yan təsirlərə səbəb ola bilər.