Qış aylarının gəlişi ilə bədən hissələrinin donma riski xeyli artır. Foodinfo.az Gazeta.ru-ya istinadla xəbər verir ki, tibb elmləri namizədi Valeriy Litvinov donmanın necə tanınması və həkimə çatana qədər nə etmək lazım olduğunu açıqlayıb.

Mütəxəssisin sözlərinə görə, donma təkcə səthi damar spazmı deyil, toxumalarda dərin maddələr mübadiləsi pozğunluğudur. Soyuq havada hüceyrələr oksigen çatışmazlığı yaşayır, toksik maddələr toplanır, mikrodamarlarda qan dövranı kəskin zəifləyir. Xüsusilə yanaqlar, burun, qulaq, əllər və ayaq barmaqları risk altında olur.

Donmanın ilkin mərhələsi tez-tez nəzərə çarpmır. Əsas xəbərdarlıq əlaməti ağrı yox, hissiyatın itməsidir. Qarıncalanma və yanma hissindən sonra dərinin qəfil uyuşması və hissiyat itirməsi ciddi zədələnmənin başlanğıcını göstərir. Digər təhlükəli əlamətlərə davamlı ağappaq və ya “şaxta rəngi”, göyərmə, mermervari naxış və toxumanın “taxta kimi” olması daxildir.

Donma şübhəsi olduqda dərhal soyuqdan qorunma təmin edilməlidir. Yaralı şəxs isti otağa aparılmalı, yaş və sıx geyim çıxarılmalı, üzük və qolbaqlar sərbəst buraxılmalıdır. İsti vannada qızdırmaq mərhələli aparılmalıdır: təsirlənmiş bölgə 18–20 dərəcəlik suda saxlanılır və 20–30 dəqiqə ərzində suyun temperaturu tədricən 37–40 dərəcəyə qaldırılır. Daha sonra dəri yumşaq şəkildə qurudulur, steril sarğı qoyulur, insan isti örtülür və şirin içki verilir.

Qəti qadağalar: dərini qarla və ya sərt parça ilə ovuşturmaq, radiatorda və ya açıq odda ani istilik vermək, istilik yastığı, spirt və yağ tətbiq etmək olmaz. Bu üsullar damar zədələnməsini gücləndirə, yanığa səbəb ola və nekrozu dərinləşdirə bilər. Köpükləri deşmək və spirtli içki qəbul etmək də təhlükəlidir.

Həkim vurğulayır ki, tibbi yardım tələb edən hallar bunlardır: qızdırma sonrası köpüklərin yaranması, şiddətli ödem, hissiyatın bərpasının olmaması, dərinin qırmızı-göy, boz və ya qara rəng alması. Eyni zamanda ümumi hipotermiya — güclü yuxululuq, şüurun qarışıqlığı və koordinasiya pozğunluğu — ciddi təhlükədir.

Zamanında müalicə edilməyən dərin donmalar toxumanın geri dönməz ölməsinə və hətta amputasiyaya səbəb ola bilər. Valeriy Litvinov qeyd edib ki, qış təhlükəsizliyinin əsas prinsipi risk əlamətlərini vaxtında tanımaq və diqqətlə hərəkət etməkdir.