
Metabolizm — orqanizmdə baş verən bütün kimyəvi reaksiyaların cəmidir və həyat fəaliyyətini təmin edir. Foodinfo.az xəbər verir ki, Championat.com-a istinadən, arıqlamağı planlayarkən metabolizmin əsas göstəricilərindən biri — bazal metabolizma səviyyəsi (BMR) nəzərə alınmalıdır. BMR orqanizmin tam istirahət vəziyyətində əsas həyat funksiyalarını saxlamaq üçün sərf etdiyi enerji miqdarıdır.
BMR-in bilinməsi bir neçə səbəbdən vacibdir:
Orqanizmin əsas funksiyaları üçün kifayət qədər enerji alacağı minimal kalori səviyyəsini müəyyən etməyə kömək edir.
Kalori defisitini hesablamaq üçün başlanğıc nöqtəsi təqdim edir.
Enerji qəbulunu həddindən artıq azaltmamaq və bununla bağlı mənfi təsirlərin qarşısını almağa imkan verir.
BMR kişilər və qadınlar üçün fərqli formulalarla hesablanır. Məsələn, Mifflin-San Jeor formulu belədir:
Kişlər üçün: BMR = 10 × çəki (kq) + 6,25 × boy (sm) − 5 × yaş (il) + 5
Qadınlar üçün: BMR = 10 × çəki (kq) + 6,25 × boy (sm) − 5 × yaş (il) − 161
Məsələn, 65 kq çəkisi, 165 sm boyu və 30 yaşında olan bir qadın üçün:
10 × 65 = 650
6,25 × 165 = 1031,25
5 × 30 = 150
Sonra toplamaq və çıxmaq: 650 + 1031,25 = 1681,25, 1681,25 − 150 = 1531,25, 1531,25 − 161 = 1370,25. Beləliklə, BMR ≈ 1370 kkal/gün olur.
Kalori qəbulunun azaldılması həmişə BMR səviyyəsindən yuxarı olmalıdır və tədricən aparılmalıdır:
Yumşaq və təhlükəsiz arıqlama: gündəlik kalorinin 10–15% defisiti
Daha nəzərəçarpan arıqlama: 20–25% defisit
Ekstremal arıqlama (tibbi nəzarət olmadan tövsiyə olunmur): 30%-dan çox defisit
BMR səviyyəsindən aşağı kalori qəbul etmək tövsiyə edilmir, çünki bu halda bədən əsas funksiyalar üçün kifayət qədər enerji ala bilmir və nəticədə:
Metabolizm xeyli yavaşlayır
Əzələ kütləsi itir
Hormon balansı pozulur
Mərkəzi sinir sistemi işləməsində problemlər yaranır
Beləliklə, sağlam və davamlı arıqlama üçün kalori azaldılması həddindən artıq olmamalı, BMR və şəxsi ehtiyaclar nəzərə alınmalıdır.