Protein insan orqanizmi üçün həyati əhəmiyyət daşıyır. Foodinfo.az xəbər verir ki, o, əzələlərin qurulmasında, ferment və hormonların istehsalında, həmçinin immun sisteminin düzgün işləməsində əsas rol oynayır. Bundan başqa, proteinli qidalar enerji ehtiyatlarını doldurur və ümumi fiziki fəaliyyət üçün vacibdir.
Lakin hər şeyin miqdarı vacibdir. Avstraliya qidalanma tövsiyələrinə görə, gündəlik kalori qəbulunun 15–25%-i proteinlə təmin edilməlidir. Konkret nümunələr: orta yaşlı kişi üçün hər kiloqram bədən çəkisinə 0,84 qram, qadın üçün isə 0,75 qram protein kifayətdir. Məsələn, 90 kq çəkidə kişi üçün bu təxminən 76 qram protein, 70 kq qadın üçün isə 53 qramdır. Aktiv idmanla məşğul olanlar üçün bu göstərici 1,6 qram/kq qədər artırıla bilər. Lakin bunun üzərinə çıxmaq artıq əzələ kütləsinin artımına ciddi təsir göstərmir — orqanizm artıq proteini səmərəli istifadə edə bilmir.
Çoxlu protein qəbulunun riskləri
Əksər insanlar düşünür ki, daha çox protein daha yaxşı nəticə deməkdir. Lakin həddindən artıq protein istifadəsi orqanizm üçün zərərlidir. Artıq protein yağ kimi depolanaraq bədəndə əlavə yük yaradır, xüsusən də böyrəklərə. Xroniki böyrək xəstəliyi olan şəxslər üçün protein miqdarını artırmaq ciddi təhlükə yaradır və yalnız həkim məsləhəti ilə mümkündür.
Tibb sahəsində “protein zəhərlənməsi” və ya “təmiz ətdən aclıq” kimi hallardan da danışılır. Bu zaman pəhrizdə demək olar ki, yağ və karbohidrat demək olmur, yalnız artıq protein qəbul edilir, nəticədə bədən bir neçə gün ərzində ciddi narahatlıqlar yaşayır.
Rastəllik və heyvan mənşəli protein
Protein mənbələri də vacibdir. Bədəndə sağlamlığı qorumaq üçün bitki mənşəli proteinlər — paxlalılar, mərcimək, tam dənli məhsullar — əla alternativdir. Həmçinin yumurta, süd, ət və balıq da protein mənbəyidir. Lakin xüsusilə yaşlılarda heyvan mənşəli proteinlərin həddindən artıq qəbulu erkən ölüm, bəzi xərçəng növləri və tip 2 diabet riskini artırır. Bitki mənşəli proteinlər isə həmçinin liflə zəngindir, bu da həzm sistemini qoruyur və xroniki xəstəliklərin profilaktikasına kömək edir.
Beləliklə, sağlam həyat üçün protein qəbulunu balanslı etmək, miqdar və mənbə seçiminə diqqət yetirmək vacibdir. Orta miqdarda protein həm əzələlərin inkişafını dəstəkləyir, həm də orqanizmin ümumi sağlamlığını qoruyur.
