Əksər insanların fikrincə, uzun boylu olmaq çox yaxşı xüsusiyyətdir və oğlanlarımız ümumiyyətlə daha uzun və daha hündür olmaq istəyirlər. Ancaq boy artımı bir çox amillərdən asılıdır. İnsanların bədən ölçüləri böyümə dövründə daxili və ətraf mühit amillərinin qarşılıqlı təsirinin nəticəsidir.
Foodinfo.az xəbər verir ki, boyu müəyyən edən daxili amillər insanın valideynlərindən aldığı və dəyişdirilə bilməyən genetik faktorlardır. Ekoloji amillərə qidalanma, hava, iqlim və xəstəliklər daxildir.
Ətraf mühit və genetik faktorları asanlıqla bir-birindən ayırmaq mümkün olmasa da, müxtəlif millətləri, irqləri və əraziləri araşdıraraq ekoloji faktorların çox vacib olduğu qənaətinə gəlir. Eyni zamanda, insanlar yavaş və uzun bir böyüməyə sahib olmaq üçün uyğun bir pəhriz də seçə bilərlər. Boy artımının çox hissəsi bədənin uzun sümüklərinin uzunluğunu artırmaqla baş verir. Belə ki, uşaqlıqda bədənin bud sümüyü və ayaq kimi uzun sümüklərinin sonunda epifiz deyilən, hələ sümükləşməmiş və qığırdaqdan ibarət nahiyə var.
Bu generativ hissə hüceyrələrin çoxalması ilə sümüklərin hündürlüyünü artırır və cinsi yetkinliyin sonunda bu hissə sümükləşir və bu mərhələdə insanın boyunun böyüməsi dayanır, ona görə də insanın boyu artmağa davam etmir.
Boy artımına təsir edən amillərdən biri də qidalanmadır. Qida maddələri arasında zülalların və mineralların istehlakı çox vacibdir. Yeniyetmə ehtiyacı olan proteini hər gün, gün ərzində bir neçə dəfə almalıdır. Qoyun və mal əti, toyuq və balıq, yumurta və süd kimi heyvani protein mənbələrindən protein istehlak etmək daha yaxşıdır.
Boyun böyüməsi üçün zəruri olan minerallar arasında kalsium, fosfor, maqnezium, sink və flüor xüsusilə vacibdir.
Fosfor və maqnezium ət, zülal və paxlalı bitkilərin digər mənbələrində boldur. Flüor suda da mövcuddur və istifadə olunan suda 1 ppm flüor olmalıdır. Son araşdırmalar qəbul edir ki, sink istehlakının kifayət qədər miqdarda olması boy artımına səbəb olacaq , sink istehlakının az olması boy qısalmasına səbəb olur.
Bundan əlavə, sink çatışmazlığı ilə beyin qabiliyyətlərinin səviyyəsi və bədənin toxunulmazlığı azalır və yoluxucu xəstəliklər daha tez-tez baş verir. Yeniyetmələr üçün diyetoloqların tövsiyəsi bol tərəvəz ilə birlikdə gündəlik 150 qram ət, yarım-bir stəkan bişmiş lobya, iki-üç stəkan süd və süd məhsulları istehlak etməkdir. Böyüyən yaşda olan və yaxşı inkişaf etməyən yeniyetmələr reseptə uyğun olaraq vitamin və mineral əlavələri qəbul edərək və həftədə bir dəfə dəmir qəbul etməklə boy artımını yaxşılaşdıra bilərlər. Buna görə də uzun boylu olmaq istəyənlərin həftədə iki dəfə qaraciyər, dəniz məhsulları, hər gün bir neçə badam, fıstıq və qoz yeməsi tövsiyə edilir.
Boy artımında çox əhəmiyyətli bir nöqtəsi də idman hərəkətləri etməkdir.
Nə qədər çox hərəkət etsək, sümük duzlarının dövranı bir o qədər çox olacaq və bu boy artımına kömək edəcək. Basketbol, voleybol, üzgüçülük, badminton və tennis kimi idman növləri boy artımına kömək etmək üçün çox faydalıdır.
Nəhayət, yeniyetmələrə boy artımına zəmin yaratmaq üçün uyğun pəhriz təmin etmək və onları daha aktiv olmağa təşviq etmək daha yaxşıdır.
