İnsan orqanizmi su və qida olmadan çox tez zəifləyir və həyati risklərlə üzləşir. Foodinfo.az bildirir ki, tam aclıq zamanı bədənin ağır zəhərlənmə, temperaturun yüksəlməsi, psixoz və hətta halüsinasiyalara meyli artır.

Mütəxəssislərin məlumatına görə, su və qida olmadan ölüm 3–10 gün ərzində baş verə bilər, əksər insanlarda isə bu müddət beş–yeddi gün təşkil edir.

Bədən qismən öz daxili su ehtiyatlarından istifadə edə bilər. Məsələn, 100 qram yağ parçalanarkən 112 qram su əmələ gəlir. Zülallar və karbohidratlardan isə təxminən yarısı qədər su əldə etmək mümkündür. Lakin uzunmüddətli və sağlam həyat üçün bu kifayət etmir.

Su həyati mayelərin tərkibini qorumaq, toxumaların kolloid vəziyyətini saxlamaq və metabolik məhsulları həll edib çıxarmaq üçün vacibdir.

Əgər insan su içirsə, amma qida qəbul etmirsə, o, bədənini iki ayadək saxlaya və hətta ilk iki həftə normal fəaliyyət göstərə bilər. Bu halda əsas enerji mənbəyi bədənin öz toxumaları, əsasən yağ ehtiyatlarıdır.

Tam aclıq üç əsas fazaya bölünür. Birinci mərhələ “təxirəsalınmaz adaptasiya” adlanır və iki–dörd gün davam edir. Bu müddət ərzində enerji sərfiyyatı çox olur, metabolizm sürətlənir və insan özünü enerji dolu hiss edir, lakin güclü aclıq hissi yaşayır.

İkinci mərhələ “uzunmüddətli adaptasiya”dır. Bu vaxt aclıq hissi azalır və bədən enerjini qənaətlə xərcləməyə keçir. İnsan ləng və passiv olur ki, daha az kalori sərf etsin. Bu fazada əsas enerji mənbəyi bədəndəki yağ depolarıdır.

Uzunmüddətli adaptasiya müddəti 40–50 gün çəkə bilər, lakin hər kəsin yağ ehtiyatı fərqli olduğundan müddət geniş dəyişir. Bu dövrdə bəzi metabolik zəhərlənmələr yaranır, lakin onlar çox vaxt hiss olunmur.

Aclıq zamanı anemiya və immunitet çatışmazlığı inkişaf edir. Bədən orqanlarının kütləsi azalır, yalnız beyin və ürək nisbətən qorunur.

Üçüncü faza “dekompensasiya” və ya terminal mərhələ adlanır. Bu mərhələ üç–beş gün davam edir. Yağ ehtiyatları tükəndikdə metabolik pozğunluqlar sürətlə artır. İnsan yemək istəmir və qəbul etməyə başlayır.

Bu mərhələdə orqanlar tez parçalanır, mərkəzi sinir sistemi zəifləyir, bədən passivləşir və koma vəziyyətinə düşür. Orqanizmdə ödemlər əmələ gəlir, bədən temperaturu düşür və nəticədə ölüm baş verir.

Orta hesabla insan qida olmadan 60–75 gün yaşaya bilər. Daha kök insanlar daha uzun müddət, yaşlılar isə gənclərdən daha dözümlüdür. Qadınlar kişilərdən daha uzun müddət aclığa dözə bilirlər.