Bədənimizin böyüməsi və inkişafı üçün dəmirə ehtiyacı var. Dəmir də anemiyanın qarşısını almağa və bədənimizi infeksiyalardan qorumağa kömək edir. Bundan əlavə, dəmirin qeyri-kafi qəbulu bir çox xəstəliyə səbəb ola bilər. Ancaq müəyyən qidaların qəbulu tərkibindəki yüksək dəmir sayəsində anemiyanın qarşısını ala bilər.

 Foodinfo.az xəbər verir ki, qidalarda iki əsas dəmir növü vardır: heme və qeyri-heme dəmir. 

Heme dəmiri: Heme bədən tərəfindən daha yaxşı mənimsənilir və tez-tez qaraciyər, ət, quş əti və dəniz məhsullarında olur.

Qeyri-heme dəmir: Qeyri-heme dəmir ümumiyyətlə paxlalılar, qoz-fındıq, toxumlar, ispanaq və kartof kimi bəzi tərəvəzlərdə olur. 

Həmçinin tofu, dənli bitkilər, çörək və taxıl kimi gücləndirilmiş mənbələrdən də dəmir əldə etmək olar.

Əgər bizdə kifayət qədər dəmir yoxdursa, oksigeni daşımaq üçün kifayət qədər qırmızı qan hüceyrələrimiz olmayacaq. Bu, həddindən artıq yorğunluğa və başgicəllənməyə səbəb olacaq.

Dəmir həmçinin beynin inkişafı və bədəndə bir çox digər hüceyrə və hormonların istehsalı üçün vacibdir. 

Adekvat dəmir ehtiyatları olmadan fərdlər dəmir çatışmazlığı anemiyası adlı bir vəziyyətlə qarşılaşa bilərlər. Bu da yorğunluq, zəiflik, bədən istiliyini saxlamaqda çətinlik, dəri solğunluğu, başgicəllənmə, baş ağrısı və dilin iltihabı kimi simptomlara səbəb olar.

DƏMİR ÇATIŞMAZLIĞININ ƏLAMƏTLƏRİ:

Yüngül və ya orta dərəcədə dəmir çatışmazlığı anemiyası olan bir çox insan heç bir simptom hiss etməyə bilər. Ancaq bəzi hallarda nəfəs darlığı, sinə ağrısı, başgicəllənmə, əllərdə və ayaqlarda soyuqluq, solğun dəri ilə qarşılaşar.

Qan itkisi və dəmirin udulması ilə bağlı problemlər tez-tez dəmir çatışmazlığı anemiyasına səbəb olur. Bəzi qruplar, o cümlədən yaşlılar və hamilələr dəmir çatışmazlığı anemiyası üçün daha yüksək risk altında ola bilər. 

Müəyyən sağlamlıq vəziyyəti olan insanlar da daha çox risk altındadır: xərçəng, qaraciyər xəstəliyi, otoimmün xəstəlikləri, tiroid xəstəliyi, iltihablı bağırsaq xəstəliyi

ƏN ZƏNGİN DƏMİR RESURSLARI 

Dəmir müxtəlif qidalarda olur, lakin bəzi qidalarda daha çox olur. 

PAXLALILAR

Paxlalılar qida dəyəri ilə zəngindir. Ən çox yayılmış paxlalı bitki növlərindən bəziləri lobya, mərcimək, və noxuddur. Bir stəkan (198 qram) bişmiş mərciməkdə 6,6 mq var ki, bu da DV-nin 37%-ni təşkil edir. Qara lobya dəmir qəbulunuzu asanlıqla artırmağa kömək edə bilər. Əslində, yarım stəkan (86 qram) bişmiş qara lobya porsiyası təxminən 1,8 milliqram dəmir və ya gündəlik ehtiyacınızın 10%-ni təmin edir. Paxlalılar həmçinin fol turşusu, maqnezium və kaliumun yaxşı mənbəyidir.

Bundan əlavə, tədqiqatlar göstərdi ki, lobya və digər paxlalılar diabetli insanlarda iltihabı azalda bilər. Paxlalılar metabolik sindromlu insanlarda ürək xəstəliyi riskini də azalda bilər.

Dəmirin udulmasını maksimum dərəcədə artırmaq üçün paxlalıları pomidor, göyərti və ya sitrus meyvələri kimi C vitamini ilə zəngin qidalarla istehlak edin.

SAKATAT

Orqan ətləri dəmirlə zəngindir. Əslində, 85 qramlıq bişmiş qaraciyər porsiyası 5,2 milliqram dəmir təmin edir ki, bu da gündəlik dəyərin 29%-dən çoxunu təşkil edir. Orqan ətləri zülal baxımından da yüksəkdir və B vitaminləri, sink, mis və manqan kimi digər mühüm mikroelementlərlə doludur.

SOYA PENDİRİ

Bu, tofu kimi də tanınır, dəmirlə zəngin bir əlavədir. Tofu blokunun dörddə birində təxminən 3,4 milliqram dəmir və ya DV-nin təxminən 19%-i var. Tofu, həmçinin sümük sıxlığını artırmaq, qan şəkərinin səviyyəsini sabitləşdirmək və xərçəng riskini azaltmaq qabiliyyətinə görə geniş şəkildə tədqiq edilmiş zülal və soya izoflavonlarının böyük mənbəyidir.

İSPANAQ

İspanaq qidalanma baxımından yaşıl yarpaqlı güclü bir qidadır. Doyurucu dozada lif, kalsium və A vitamini təmin etməklə yanaşı, hər stəkan bişmiş ispanaq 6,4 milliqram dəmir və ya gündəlik ehtiyacınızın 35%-dən çoxunu təmin edir. İspanağın tərkibində az miqdarda C vitamini də var ki, bu da bədəndə dəmirin udulmasını artırmağa kömək edə bilər.

QIRMIZI ƏT 

Qırmızı ət böyük dəmir mənbəyidir. 85 qramlıq bişmiş mal əti porsiyası gündəlik ehtiyacınızın təxminən 12%-ni təşkil edən 2,2 milliqram dəmir ehtiva edir. Qırmızı ət həmçinin əzələlərin böyüməsinə kömək edə bilən zülal kimi müxtəlif digər qidalarla zəngindir.

TÜND ŞOKOLAD 

Tünd şokolad təkcə şirniyyat ehtiyacını doyurmağa kömək etmir, o həm də dəmir qəbulunuzu artırmağa kömək edir. Əslində, 8 unsiya porsiya 2,3 milliqram dəmir və ya gündəlik ehtiyacınızın təxminən 13%-ni təmin edir. Tünd şokolad həmçinin antioksidantlarla zəngindir. Hətta normada istehlak edildikdə iltihabı aradan qaldırmağa və qan şəkərini idarə etməyə kömək edir.

KAJU

Anakardiya bitki əsaslı pəhrizdə dəmir qəbulunuzu artırmağa kömək edə bilər. Dəmirdən əlavə, anakardiya zülal, lif və ürəyə faydalı mono doymamış yağlarla zəngindir.